Skolioza to jedno z najczęściej diagnozowanych schorzeń narządu ruchu, lekarze mówią wręcz o tym, że staje się ona „chorobą cywilizacyjną” ponieważ jest rozpoznawana u wielu osób, szczególnie dzieci i nastolatków. Skoliozy nie powinno się bagatelizować a wszelkie niepokojące objawy, szczególnie te dotyczące postawy dziecka, warto skonsultować u lekarza-ortopedy. Nieleczona skolioza może bowiem wiązać się z bardzo negatywnymi skutkami dla zdrowia w dorosłym życiu. Istnieją różne metody leczenia skoliozy, jedną z najczęściej występujących jest leczenie za pomocą gorsetu ortopedycznego.
Rozpoznanie skoliozy
Zwykle niepokojące objawy występujące przy skoliozie jako pierwsi zauważają rodzice, lekarz-pediatra, często wstępną diagnozę dziecko otrzymuje podczas badań przesiewowych lub bilansu przeprowadzanego w szkole. Do najczęściej występujących objawów należą: asymetria łopatek, asymetria ramion i bioder (nie występują na jednym, tym samym poziomie lecz są wysunięte i przez to nierówne), nierówne wcięcie w talii (z jednej strony widoczne bardziej niż z drugiej), garb żebrowy (widoczny gdy dziecko stoi w pozycji pochylonej), wał lędźwiowy oraz skrócenie nogi wpływające na postawę dziecka. Podstawowe badanie postawy jest zwykle przeprowadzane w szkole czy w przedszkolu ale można je także wykonać w domu: prosimy by dziecko będąc w samej bieliźnie stanęło prosto a następnie wykonało skłon do przodu – wówczas przy skoliozie możemy dostrzec niektóre z wymienionych wyżej objawów. Każdy z nich wymaga konsultacji lekarskiej i bardziej szczegółowych badań. Nie u każdego dziecka możemy jednak dostrzec wymienione objawy – czasem skolioza jest słabo widoczna, ujawnia się zaś w fazie szybkiego wzrostu i dojrzewania. Warto zatem skorzystać z profilaktycznej wizyty u ortopedy, który dokładnie skontroluje postawę dziecka i w przypadku jakichś nieprawidłowości zleci dodatkowe badania.
Najczęściej stosowanym jest badanie RTG wykonywane w projekcji przód-tył i bocznej. Pozwala to zbadać wszelkie szczegóły wady dziecka, zmierzyć kąty skrzywienia i dzięki temu dobrać właściwy sposób leczenia.
W badaniach przesiewowych często wykorzystywane są dodatkowe przyrządy takie jak skoliometr czy pion. Pierwszy z nich pozwala ocenić wielkość asymetrii tułowia oraz zmierzyć kąt skrzywienia. Drugi – sprawdzić czy postawa dziecka kształtuje się w prawidłowy sposób i czy nie widać potencjalnych odchyleń. Wykonuje się także pomiar długości kończyn dolnych, również pomocny w rozpoznaniu wady.
Metody leczenia niewielkich skolioz
Skoliozy możemy podzielić według stopnia ich skrzywienia i wyróżnić trzy główne rodzaje: skoliozy od 10 do 24 stopni, skoliozy od 25 do 40 stopni oraz skoliozy powyżej 40 stopni.
W przypadku niewielkich skolioz stosuje się przede wszystkim leczenie rehabilitacyjne polegające na wykonywaniu właściwie dobranych i indywidualnych ćwiczeń korekcyjnych, wykonywanych pod kontrolą fizjoterapeuty. Często stosowane są również zabiegi rehabilitacyjne polegające na elektrostymulacji mięśni czy nagrzewaniu lampą. Niezwykle istotne są regularne badania, dzięki którym można kontrolować czy skolioza powiększa się – co następuje szczególnie często w okresie intensywnego wzrostu dziecka. Trzeba tutaj wspomnieć również o ważnej roli rodziców, którzy powinni obserwować dziecko, jego postawę i chód w codziennym życiu a każdą nieprawidłowość zgłosić lekarzowi prowadzącemu.
Kiedy zastosować gorset ortopedyczny
Gorset ortopedyczny stosuje się przede wszystkim w przypadku skolioz II stopnia a więc takich, w których kąt skrzywienia wynosi powyżej 25 stopni. Leczenie gorsetowe jest zwykle tylko częścią leczenia, na które mogą składać się także ćwiczenia rehabilitacyjne oraz odpowiednio dobrane zabiegi. Gorset wykonywany jest indywidualnie ponieważ należy wziąć pod uwagę kąt skrzywienia, jego konkretne położenie, wzrost dziecka oraz ogólny stan jego postawy. Gorset może być usztywniony lub półtwardy, w każdym przypadku inny będzie także czas jego noszenia – od kilku godzin dziennie do nawet 23 godzin na dobę w przypadku bardziej zaawansowanych skolioz.
W niektórych przypadkach dopuszcza się także wykonywanie ćwiczeń korekcyjnych w gorsecie ortopedycznym. Ważna jest przede wszystkim konsekwencja i regularność w noszeniu gorsetu gdyż to przekłada się na lepsze wyniki korekcji skrzywienia, pozwala także uniknąć leczenia operacyjnego (stosowanego zwykle przy skoliozach III stopnia).
